Hoe hou je het vol en hoe krijg je het voor elkaar? De rol (of is het een functie?) van mentor of beter gezegd: professioneel leerlingbegeleider hebben we allemaal. Is het aangeboren? Zit het in je eigen opvoeding? Draait het om intuïtie of gevoel? Of heb je dat ergens geleerd?
Stel je voor dat al je leerlingen jou bedanken voor de goede begeleiding aan het einde van het schooljaar, na de examens, of een paar jaar later op de reünie. Dat ze je complimenteren met de aandacht die je voor hen had, dat ze zich gehoord en gezien hebben gevoeld en mede daardoor de volgende stap aandurfden. Stel je eens voor dat je dat kunt leren …
Professionele Begeleiding in het Onderwijs is de beste titel die ik kan bedenken voor de opleiding die ik aanbied. De titel voegt het werkwoord Begeleiden samen met het begrip Onderwijs en het geeft gelijk een kwaliteitskenmerk aan door het woord Professioneel. Dat is precies het vakmanschap en de bijbehorende eer en trots die docenten mogen hebben als ze hun leerlingen begeleiden. En dat alles gegoten in een tweejarige intensieve opleiding is een mooie uitdaging. Durf jij het aan?
Deze opleiding is bedoeld voor alle leerlingbegeleiders in het onderwijs. Iedereen die actief anderen begeleidt in het middelbaar onderwijs en zich daarin wil professionaliseren: minder of meer ervaren mentoren, counselors, coaches, decanen, teamleiders, zorgcoördinatoren, vertrouwenspersonen, begeleiders passend onderwijs, noem maar op. De opleiding is gericht op alle mensen die werken in het onderwijs en zich willen ontwikkelen op het gebied van persoonlijk bege-leiderschap.
Mijn uitgangspunten zijn gebaseerd op de ethische code van Phoenix Opleidingen te Utrecht waar ik deelnemer aan ben en mijn leerschool heb. Ze lagen ook ten grondslag aan de originele opleiding LB/SD zoals die in Amsterdam in de jaren tachtig en negentig is gegeven.
Het gaat om de volgende vijf kernbegrippen:
autonomie – een begeleider handelt zelfstandig in goede samenwerking met leerlingen en collega’s,
heelheid – een begeleider herkent en aanvaardt de mogelijkheden & onmogelijkheden tot ontwikkeling bij zichzelf en de ander,
identiteit – een begeleider heeft een functionele, herkenbare identiteit binnen de eigen schoolorganisatie,
integratie – een begeleider zet zijn persoonlijke kwaliteiten en inzichten in ten behoeve van zichzelf & de schoolorganisatie,
zingeving – een begeleider weet van gebonden en verbonden zijn en kan het verschil tussen het school- en het thuissysteem in een veranderende maatschappij duiden.
Dus wees jezelf, accepteer jezelf, ken jezelf & ontwikkel jezelf, neem verantwoordelijkheid voor jezelf en voor jouw handelen en daarmee ook voor het effect daarvan op anderen en de omgeving waarmee je in verbinding staat.
In de tweejarige opleiding PBO verdiep je je in jouw begeleidingsvaardigheden om door middel van gesprekken en oefeningen anderen beter te leren omgaan met de vragen waar zij mee zitten of de problemen waar zij tegenaan lopen. Je krijgt instrumenten in handen waarmee je jouw gespreksvoering beter, zorgvuldiger, effectiever en persoonlijker kunt maken. Zo voel je je sterker en ga je met meer zelfvertrouwen het contact met de ander aan.
Het basisjaar is vooral gericht op gespreks- en begeleidingsvaardigheden en wie jij bent als begeleider.
In elk begeleidingsgesprek neem je steeds jezelf mee, dus een flinke portie zelfonderzoek en reflectie op jouw handelen en je persoonlijke overtuigingen maakt een wezenlijk onderdeel uit van deze opleiding.
Het tweede jaar legt meer nadruk op jouw persoonlijke manier van begeleiden en hoe jij bent als begeleider in relatie tot de ander en jouw werkomgeving. In het tweede jaar kun je je meer specialiseren in het begeleiden van jongeren / leerlingen (counseling) of het begeleiden van volwassenen / collega’s (coaching).
In de opleiding PBO leer je jezelf te gebruiken als instrument in het begeleiden van anderen. Door te werken aan zelfinzicht, gespreksvaardigheden, ontwikkelingspsychologie en systemische ontwikkeling leer je jezelf kennen en groei je als persoon. Je doet dit door vooral veel zelf te doen: door ervaringsgericht te leren. Het is een opleiding waarin je jezelf onderzoekt en jouw handelen centraal stelt. Een procesopleiding waarin je door middel van verschillende vormen van feedback van elkaar leert. Door veel te oefenen en eigen cases in te brengen in verbinding met elkaar leert. Ik maak tijdens de opleiding gebruik van een aantal basisprincipes uit de TA, NLP & SW en mijn persoonlijke ervaring met yoga, mindfulness en lichaamswerk.
De kosten voor de opleiding PBO zijn € 3500,- per jaar. Dit is inclusief koffie/thee/lunch en studiemateriaal voor 18 opleidingsdagen per jaar.
Je kunt dit bedrag in 1 keer betalen of in 4 termijnen.
Je zal ook een paar boeken gaan aanschaffen voor ± € 150,-.
Overleg eens met je werkgever over de mogelijkheden tot financiering, bijv. uit jouw persoonlijk ontwikkelingsbudget.
In september starten 2 groepen: een maandaggroep en een vrijdag-/zaterdaggroep. De maandaggroep heeft om de week een opleidingsdag en een tweedaagse in januari, de vrijdag-/zaterdaggroep heeft 9 tweedaagse bijeenkomsten. Een opleidingsdag duurt van 09.30 tot ± 16.30 uur.
DATA maandaggroep (& 1 keer een dinsdag)
9, 23 sep ’24; 7 okt; 4, 18 nov; 2, 16 dec;
13, 27 & 28 jan ’25; 10 feb; 10, 24 mrt; 7 apr;
12, 26 mei; 16, 30 jun
DATA vrijdag-/zaterdaggroep
13 & 14 sep ’24; 11 & 12 okt; 15 & 16 nov; 13 & 14 dec;
24 & 25 jan ’25; 7 & 8 mrt; 11 & 12 apr;
16 & 17 mei; 20 & 21 jun
Naast de opleidingsdagen moet je rekening houden met intervisiebijeenkomsten (4x in 1e jaar, 8x in 2e jaar) en tijd voor zelfstudie en werkstukken. Dit komt neer op een gemiddelde tijdsinvestering van ± 8 uur (1 dag) per schoolweek.
De opleiding PBO is gericht op iedereen die actief anderen begeleidt in het (middelbaar) onderwijs: minder of meer ervaren mentoren, slb’ers, lob’ers, counselors, coaches, decanen, teamleiders, zorgcoördinatoren, vertrouwenspersonen, begeleiders passend onderwijs, noem maar op.
In de opleiding PBO leer je jezelf te gebruiken als instrument in het begeleiden van anderen. Je oefent in contact maken met, echt en erkennend luisteren naar, en volgen en zorgend confronteren van de ander. Je verwerft dus inzicht in inter- en intrapersoonlijke vaardigheden op het gebied van begeleiden. Dit zijn gespreks- & communicatieve vaardigheden, methoden tot zelfreflectie, kennis van ontwikkelingspsychologie en sociaal-emotionele problematiek en systemische ontwikkeling. Je verkrijgt inzicht in wat werkt en wat niet werkt tijdens jouw begeleiding van de ander. Dit vraagt om zicht op je eigen handelen. Dit vraagt om zicht op je eigen identiteit en inzicht in de processen die spelen bij de ontwikkeling van die identiteit, bij jezelf alsook bij de ander. Dit vraagt om zicht op jouw persoonlijke grenzen, die van de ander en van de school. Het uiteindelijke doel is al deze begeleidingsvaardigheden te integreren in jezelf en jouw manier van werken, op jouw school, in samenwerking met jouw collega’s.
Op maandag … of vrijdag … is er weer een mogelijkheid om kennis te maken met de tweejarige opleiding leerlingbegeleiding. In een kleine groep collega’s ga je een dag lang aan de slag met het thema ontmoeten in de begeleiding. We werken ervaringsgericht, mindful en verhalend, zodat we echt ont-moeten en veel ont-dekken over onszelf en begeleiding.
Deze opleiding is zeker geschikt voor jou wanneer:
Dat klopt. PBO is een intensieve opleiding waarin je je eigen gedrag onder de loep neemt en aanpakt. Aanleren en inslijten van nieuw gedrag kost gewoon tijd. Daardoor beklijft het wel beter en vorm je tegelijkertijd een vruchtbare basis voor alles wat je hierna nog leert en ontwikkelt als begeleider.
Natuurlijk vind ik dat dat wel zou moeten. Het heeft te maken met geld en belangen, oftewel hoe de financiële middelen beschikbaar worden gesteld aan schoolorganisaties en welke prioriteit begeleiden van het welbevinden van leerlingen en personeelsleden heeft. Er gaat de laatste jaren veel geld naar ICT, onderwijsvernieuwing en korte trainingen, dit zijn vaak concrete, incidentele kortetermijndoelen. Ook bestaat er landelijk geen duidelijke, eensluidende omschrijving van de functie van mentor in het vo en mbo of coach in het onderwijs. Ik hoop dit de komende 10 jaar onder de aandacht te krijgen (en hoger op de prioriteitenlijst).
Je bent professioneel begeleider, op sommige scholen mag je de naam schoolcounselor of coach dragen. Veel decanen zijn ook verplicht geschoold op het gebied van leerlingbegeleiding. Je hebt een respectvolle en reflectieve basishouding ontwikkeld van waaruit je de ander deskundig kunt bevragen en met behulp van een goedgekozen aanpak kunt ondersteunen in zijn of haar sociaal-emotioneel welbevinden. Je begeleiding is persoonlijk, op maat en autonomieversterkend.
Je hebt de juiste gereedschappen tot je beschikking om als vertrouwenspersoon op te treden of als mediator bij conflicten. Daarin heb je dan vaak een ondersteunende rol naar collega’s toe. Ook kun je intervisiebijeenkomsten organiseren en leiden tussen collega’s.
Hierop geef jij over 2 jaar positief antwoord als professioneel opgeleid leerlingbegeleider. Ja toch?
Jij wordt die professional die alles weet over begeleiden. Waar schoolleiders, afdelingleiders, teamleiders, projectcoördinatoren massaal een opleiding volgen in persoonlijk leiderschap, kom jij goed voor de dag met een opleiding in persoonlijk bege-leiderschap: Je bent jezelf geworden!
Je gaat 2 jaar lang in een kleine, veilige groep actief en intensief aan de slag met alle aspecten van het begeleiden van anderen. Het is een praktijkopleiding waarin je jezelf onderzoekt en jouw handelen centraal stelt. Een procesopleiding waarin je door middel van verschillende vormen van feedback van elkaar leert. Door veel te oefenen en eigen cases in te brengen in verbinding met elkaar leert.
De theoretische onderdelen hou ik klein, het ervaren, doorleven en doorvoelen van de thema’s in oefeningen en opdrachten krijgt de nadruk. Er zullen bij elk thema verdiepende literatuur en verhelderende leestips gegeven worden. Want het is een praktijkopleiding in begeleidingsvaardigheden waarbij je jezelf als maat én de maat neemt om verder te komen in je professie: Meesterschap in Vakmanschap als Begeleider in het Onderwijs, dat is het uiteindelijke doel.
