‘Oma,’ zegt ze en haar vinger streelt de oude foto, duwt de golvende randjes voorzichtig plat en opnieuw en opnieuw, draait wat rond om haar haar, volgt de krullen die onder het hoedje uitkomen. De foto is vergeeld en vlekkerig en toch, haar blik is sterk en helder. Kijkt recht in de cameralens! Wie kijkt wie nu aan, wie is wiens spiegel, wie is het vogeltje en waar denkt zij op dat moment aan?
Kon ik nog maar even met je praten oma, heel even over vroeger, over hoe mama buiten speelde op de bleek en later ruzie met je kreeg en je niet meer wilde kennen. Hoe ik jou heb gemist, omdat je er niet mocht zijn voor mij, omdat je in mijn wereld niet bestond. Of eigenlijk hoe mama, jouw dochter, je miste, maar die enorme koppigheid, dat verdomde zwijgen! Wat pijn kan doen met het licht in je ogen en hoe ik daaronder heb geleden. Dat allemaal wil ik je graag zeggen, dat denk ik je nu met deze foto in mijn hand. Ik knik lichtjes naar je en het lijkt eventjes of jij wat opkijkt, of er een glimp van ruimte en lucht ontstaat tussen ons. Ik ben jij, oma, jij kent mij.
Wat maakt mooie foto’s oud?
Prachtig hoe jullie daar zitten en staan, als een voetbalelftal dat net de cup heeft gewonnen: Het hele gezin De Vries op een rij. En opa en oma staan aan de achterkant, op de plek van de trainer en de coach en ze lijken hun armen om het gezin heen te slaan. Zo van: dit is van ons, ons nestje, onze veilige haven, wij horen bij elkaar. Ik kijk naar hoe jong tante Marijke nog is, blond, rossig haar en heel veel sproeten, de jongste van negen kinderen, rechts vooraan. Maar met het glijden van mijn blik naar links en naar boven stokt mijn adem. Toen was tante Adria er nog, wat was ze knap en wat zat ze parmantig rechtop, heel anders dan dat magere hoopje mens in het ziekenhuisbed wat in mijn achterhoofd staat gebrand. En ik kijk naar ome Hans, met zijn eeuwige sigaar. Toen al, als oudste van het stel: altijd een bemoedigend woord voor je, een schouderklop of een perfect passende grap, mijn favoriete oom, alleen die smerige rook, bah! We hebben hem al 15 jaar geleden weggebracht. Jeetje, dat was vorige eeuw, eigenlijk daarnet nog en toch al zo lang, lang geleden.
Wat een mooi cluppie zeg, mijn familie De Vries, wat een mooie mensen allemaal.
Ido, 4 mei 2012
